ANKARA – De meest waardevolle erelijst in het biljarten is zondag verrijkt met een volstrekt nieuwe naam. Phuong Vinh Bao (28), tot voor kort een totale onbekende biljarter uit Vietnam, greep in een Turkse biljartarena de wereldtitel driebanden. Hij is de opvolger van Tayfun Tasdemir en in een nog verder verleden van illustere biljarters als Raymond Ceulemans, Torbjörn Blomdahl, Dick Jaspers en Dani Sánchez. Dick Jaspers raakte op dit WK zijn koppositie op de wereldranglijst kwijt en zakte naar de vierde plaats. De Nederlander, die jarenlang op die hoogste positie heeft gestaan, wordt nu voorafgegaan door Marco Zanetti, Myung Woo Cho en Torbjörn Blomdahl met kleine verschillen in rankingpunten.
Dick Jaspers werd in een sensationele partij uitgeschakeld door Eddy Merckx in de ronde met de beste 16. Merckx nam een snelle voorsprong met een serie van 14, Jaspers vocht furieus terug, kreeg zelfs drie matchpunten, maar miste, waarna Merckx de partij kon uitspelen. Jaspers na het toernooi in een reactie: ,,Ik heb sinds december 2018 op één gestaan, dus een lange tijd, met één jaar aftrek vanwege geen toernooien door Corona. Het is geen ramp om nu de eerste plaats te moeten opgeven. Ik heb gewoon niet goed genoeg gepresteerd om punten te halen. Belangrijk is het om in de top te blijven en ik zie altijd een mogelijkheid om weer terug naar boven te komen. Ik geloof zeker in mezelf. Ik kwam goed terug tegen Eddy en ik had uiteindelijk het lot in mijn eigen hand, maar heb de moeilijke matchballen niet kunnen maken. Maar ik kijk al uit naar het volgende WK in Vietnam!"
De kleine Vietnamese econoom Bao en nieuwe wereldkampioen is pas twee jaar profbiljarter. In de Turkse hoofdstad torende hij zondag boven alle grote spelers van het huidige driebanden uit. In plaats van juichen en springen vierde Bao het wereldsucces rustig zwaaiend naar het publiek en met een ingetogen lach in de camera’s. Het Vietnamese volkslied, nog nooit gehoord aan het eind van een WK biljarten, klonk onwennig en zelfs onwaarschijnlijk. De kampioen en nummer twee (Quyet Chien Tran, ook uit Vietnam) zongen zachtjes mee, maar het gezicht van Phuong Vinh Bao straalde in die eerste minuten na zijn overwinning meer ongeloof uit dan blijheid en trots. De jonge biljarter, die een studie economie heeft gevolgd in Australië en vloeiend Engels spreekt, had tijd nodig om zich te realiseren wat hij heeft gedaan. De miraculeuze overwinning ging welhaast als een wereldwonder door de biljartwereld. In de 75-jarige historie van het WK driebanden had nooit eerder zo’n nieuwe, rijzende ster het hoogste podium beklommen.
Phuong Vinh Bao, die 20.000 euro verdiende met zijn titel (een kapitaal in zijn land) hoorde de UMB president Farouk Barki in zijn speech zeggen: ,,Wij hebben groot nieuws voor de spelers. Vanaf volgend jaar gaat het prijzengeld op het WK omhoog en krijgt de kampioen 40.000 euro. De premie wordt verdubbeld dus, hoe jammer het voor de bescheiden kampioen ook is dat het niet voor het podium van 2023 werd aangekondigd.
De eerste reactie van de kampioen: ,,Ik kan het niet geloven dat ik de kampioen van de wereld ben. Dat maakt me zo gelukkig, ook voor mijn vader, die hier was als mijn grote fan, en voor mijn moeder thuis. Ik kan alleen zeggen dat ik mezelf ben gebleven over heel het toernooi, dat is de belangrijkste reden dat ik de titel kon halen. We hebben allebei op ons grote doel gejaagd, Quyet Chien Tran en ik. Ik heb niet uitbundig gejuicht nadat ik de titel won, omdat Tran en ik teamgenoten en vrienden zijn als we internationaal gaan spelen. We waren allebei heel gelukkig toen we de finale haalden. Wie ook won, we zouden dezelfde gevoelens hebben. Het is een prachtig Vietnamees succes. Ik heb er nooit van gedroomd om dit te kunnen halen.’’
Phuong Vinh Bao haalde in Australië zijn bachelor in ’External Economics’ and is ’Master of applied economics and econometrics.’ Hij is de zoon van Bao Thanh Phuong, heeft een jongere zus en woont op korte afstand van Ho Chi Minh in Binh Duong City.
De wereldtitel werd betwist in een gevecht tussen twee Vietnamezen, van wie Quyet Chien Tran met twee World Cups op zijn naam het meest gelouterd was en Bao nog in de vage schaduw van alle grote kampioenen stond. In die broederstrijd om het goud startte Bao met 5 en 2 en kon Tran slechts 1 keer scoren in zijn eerste vier beurten. Daarnan vlakte de finale wat af, maar hield Bao het overwicht met 20-15 in 12 beurten. De kleine opleving van Tran kwam net voor de pauze, toen hij voor het eerst een voorsprong van 1 punt nam, maar Bao onmiddellijk terugsloeg met 8, 3 en 2 voor een voorsprong van 34-22. Die marge bleef op het bord in de eindfase. Het werd nog 35-27, 40-30, 47-33 (in 32) en tenslotte finishte Bao met zijn laatste drie caramboles: 50-34 in 33.
Het was tijdens die finale interessant om Torbjörn Blomdahl over de kwaliteit van de nieuwe kampioen te horen spreken. De Zweed stelde onder meer vast dat deze Vietnamees alles maakt wat maakbaar is, ook scoort op lastige posities en heel vaak de derde bal vol raakt, dus zonder veel twijfelballen. ,,Het lijkt alsof de meester en de leerling tegenover elkaar staan’’, zei Blomdahl in het begin van de wedstrijd, maar naarmate het einde naderde, groeide de immense bewondering voor de nieuwe ster aan het firmament.
Het moment van glorie kwam in zicht voor Bao toen hij in de kwartfinales tegen de Amerikaan Pedro Piedrabuena bijna naar de slachtbank was geleid. De stoïcijnse en altijd berekenend spelende Piedrabuena maakte evenwel een zelden vertoonde blunder: hij speelde zijn matchbal veel te zacht en miste daardoor de carambole die Bao zou uitschakelen.
De Vietnamees liep – anders dan na zijn wereldtitel – toen nog wel in dolle vreugde door de arena en deelde zijn overwinning met de camera’s en iedereen die in de buurt was. De volgende partij, in de halve finale op zondag, was nog zo’n wedstrijd van de reus tegen de dwerg in sportieve beleving. Myung Woo Cho was in het veld met drie Aziaten en de regerend kampioen Tasdemir één van de topfavorieten. Bao ging de partij onbevangen tegemoet, zag zijn tegenstander eerst weglopen naar 12-6 in 5, maar daarna een vrije val maken met vele keren 1 of 0. Bao scoorde een 5, een 7 en een 9 en had de eerste kloof geslagen op 29-15. De wedstrijd leek beslist op 44-31 en na nog vier nullen van Cho, maar Bao had 9 beurten nodig voor ijn laatste zes punten. Cho kon nog één explosie uit zijn keu toveren met een serie van 10 (48-44 voor Bao), maar het slot was voor de Vietnamees, die de finale bereikte.
Op de andere tafel speelde zich een andere thriller af. Tayfun Tasdemir werd hartstochtelijk gesteund door het Turkse publiek, Quyet Chien Tran voelde veel minder support, maar had uiteindelijk het beste eindschot. De andere Vietnamees voor de finale (Tran) had een veel betere start dan Tasdemir met 17-3 in 4 en 21-4 in 5, Tasdemir produceerde te veel nullen en Tran liep langzaam uit naar een winnende score, ondanks de moeizame laatste beurten: 47-35, 48-41, 49-44 en 50-47 in 32.
De gemiddeldes op dit WK waren over het algemeen iets lager dan in andere wereldtoernooien. De winnaar eindigde met 1.594, de hoogste in moyenne was Marco Zanetti met 1.685, de beste partij van het WK kwam van Jérémy Bury met 3.076, de hoogste serie was van Eddy Merckx met 14. Drie Aziaten stonden op het podium met Tayfun Tasdemir, in de top 10 eindigden vijf Aziaten en twee Amerikanen, Pedro Piedrabuena en Hugo Patino. Dick Jaspers, tot voor dit WK de nummer 1 van de wereld, sloot het toernooi net buiten de top 10 af met een elfde plaats.
Marco Zanetti wordt de nieuwe nummer 1 van de wereldranglijst met 373 rankingpunten. Het is voor het eerst in zijn carrière dat Zanetti (61) de koppositie inneemt in de wereldrangschikking. De Italiaan, die in de kwartfinales werd uitgeschakeld door Quyet Chien Tran met 50-34 in 25, wordt op de ranglijst gevolgd door Myung Woo Cho, Torbjörn Blomdahl, Dick Jaspers en Quyet Chien Tran.
De eindstand van het WK:
- Phuong Vinh Bao 14-1.594-10
- Quyet Chien Tran 12-1.635-11
- Myung Woo Cho 1.561-10
- Tayfun Tasdemir 8-1.556-9
- Marco Zanetti 8 1.685-12
- Eddy Merckx 8-1.598-14
- Pedro Piedrabuena 6-1.381-9
- Hugo Patino 6-1.048-7
- Myeong Jong Cha 5-1.486-13
- Haeng Jik Kim 4-1.648-10
- Dick Jaspers 4-1.637-9
- Javier Vera 4-1.560-13
- Gwendal Maréchal 4-1.535-11
- Luis Martinez 4-1.531-13
- Roland Forthomme 4-1.396-10
- Berkay Karakurt 4-1.950.
De nieuwe wereldranglijst:
- Marco Zanetti 373
- Myung Woo Cho 358
- Torbjörn Blomdahl 354
- Dick Jaspers 348
- Quyet Chien Tran 331
- Sameh Sidhom 328
- Eddy Merckx 291
- Haeng Jik Kim 268
- Tayfun Tasdemir 259
- Phuong Vinh Bao 244
- Jérémy Bury 222
- Jun Tae Kim 210
- Jung Han Heo 188
- Martin Horn 172
- Nikos Polychronopoulos 168
- Pedro Piedrabuena 157
- Myeong Jong Cha 148
- Berkay Karakurt 137
- Mashhour Abu Tayeh 114
- Roland Forthomme 113.
Tekst: Frits Bakker
Foto's: Phuong Vinh Bao en Dick Jaspers ©Five & Six