Goede arbitrage is cruciaal voor een goed en eerlijk spelverloop bij biljarten, ongeacht hoogte van het spelniveau, en ongeacht de discipline.
Nederland is in de gelukkige omstandigheid te beschikken over een aantal zeer goede arbiters.
In deze artikelserie spreken we enkele van deze toparbiters en vragen we naar hun ervaringen.
Vandaag toparbiter, voormalig bestuurslid district Oss, gentleman en tevens biljartfotograaf Henry Thijssen.
Henry, hoe lang bent u al arbiter, en hoe bent u begonnen?
Mijn naam is Henry Thijssen en ben vanaf 2001 CEB arbiter. In 1982 slaagde ik voor de cursus districtsarbiter en in 1984 gewestelijk. Vrij snel daarna kreeg ik genoeg kansen maar door drukke werkzaamheden, tal van bestuursfuncties en actief biljarter op een behoorlijk niveau, werd het pas 1994 dat ik op de cursus nationaal arbiter ging en slaagde in 1995. Binnen de huidige kernploeg Inter/Nationale arbiters van de sectie carambole, ben ik wel het langst actief arbiter.
Mijn oorspronkelijke voorkeur gaat uit naar de klassieke spelsoorten, band en ankerkader. Hierbij ben je continu actief met het kiezen van positie en de opbouw van het spel. Kennis van hoe een speler zijn spel opbouwt, is hierbij voor mij een groot voordeel.
"Mijn oorspronkelijke voorkeur gaat uit naar de klassieke spelsoorten, band en ankerkader. Hierbij ben je continu actief met het kiezen van positie en de opbouw van het spel"
Sedert een aantal jaren arbitreer ik steeds vaker driebanden. Deze discipline vereist een hele andere aanpak. Hoewel er meer tijd is om op te stellen, dien je direct na de afstoot naar die zo perfect mogelijke positie te lopen voor de volgende afstoot. Tegelijkertijd behoor je de klok in de gaten te houden, de spelers de ruimte te geven en ook nog eens het publiek, en indien aanwezig camera’s, zicht bieden op de tafel.
Naast nationale en Internationale kampioenschappen, arbitreer ik ereklasse topteam en competitie driebanden groot. Het is voor mij vanzelfsprekend dat ik zo nu en dan op districtsniveau arbitreer. Iedere (inter)nationale arbiter zou dit behoren te doen. Dit om mogelijke opvolging voor de toekomst te stimuleren en uit te dragen wat een prachtige functie arbiter zijn is.
Wat is er eigenlijk leuk aan arbitrage?
Met uiterste concentratie de partijen tussen spelers zo perfect mogelijk te leiden geeft me steeds een enorme kick. Als arbiter sta je met de speler, als enige zo dicht bij het spel. Dat is elke keer weer echt genieten. Het onderlinge respect tussen collega-arbiters en sfeervolle contacten met spelers, collega’s en publiek maakt het plaatje compleet.
"Met uiterste concentratie de partijen tussen spelers zo perfect mogelijk te leiden geeft me steeds een enorme kick"
Arbitrage wordt wel eens omschreven als een ambacht: het betreft maatwerk en vereist o.a. spelregelkennis, psychologisch inzicht en een scherp waarnemingsvermogen. Wat is volgens u het kenmerk van een goede arbiter? En wat is uw eigen sterkste punt?
Kennis van het spel en arbitrage reglement is een must maar het inzicht van hoe spelers reageren en daarop kunnen inspelen en improviseren, is een kwestie van veel ervaring en mensenkennis.
Een (goede) arbiter behoort zich altijd correct te gedragen zowel binnen de biljartarena als daarbuiten. Hij/zij presenteert zich als een visiteplaatje zonder zich opvallend te gedragen. De spelers zijn de artiesten en de arbiters zorgen ervoor dat alles correct verloopt. “De beste arbiters vallen op door niet op te vallen”.
Mijn sterke punt is uitstekende spelkennis en inzicht, door opstelling in de meest perfecte posities neem ik altijd zeer snelle en overtuigende beslissingen en annonces. Dit zorgt ervoor dat de spelers vertrouwen hebben in de arbiter.
Wat is binnen uw discipline(s) een belangrijk aandachtspunt? Wat is in potentie iets dat conflicten kan veroorzaken bij uw discipline, en waar goede arbitrage onenigheid kan voorkomen?
Indien een arbiter niet op de juiste positie is opgesteld en er een discutabele beslissing wordt genomen kunnen de spelers gaan twijfelen. Regelmatig zie je op Facebook filmpjes waarop gediscussieerd wordt of een carambole raak is of mis. In nagenoeg alle gevallen staat de arbiter onjuist opgesteld of te ver van tafel. Indien de arbiter perfect opgesteld staat en resoluut annonceert voorkom je (bijna) altijd een discussie.
"Indien de arbiter perfect opgesteld staat en resoluut annonceert voorkom je (bijna) altijd een discussie"
In geval van twijfel over een al dan niet gemaakt punt, hebben spelers aan tafel dan nog een rol? Heeft het publiek een rol? Heeft u wel eens een beslissing teruggedraaid op basis hiervan? (En, kunt u hier een voorbeeld van geven? Mag ook van wedstrijden zijn die niet door u zijn gearbitreerd)
Beide spelers kunnen bij bepaalde situaties een rol spelen. Indien de actieve speler eenmaal correct vraagt, de situatie opnieuw te beoordelen dan behoor je als arbiter daaraan te voldoen. Als na heroverweging blijkt dat de speler gelijk heeft zal ik mijn beslissing zeker aanpassen. Mocht de speler of tegenstander opmerken dat de carambolage in zijn/haar visie, goed is dan is het voor mij geen enkel probleem te herstellen.
Het publiek kan en mag nooit een rol hebben in een beslissing.
Welke arbiter is uw voorbeeld? (En waarom)
Omdat ik me al zolang in dit wereldje begeef heb ik geen echte voorbeelden. Mijn voorkeur gaat uit naar arbiters die veel spelinzicht hebben en rust uitstralen.
Welk toernooi/evenement was voor u een hoogtepunt? (En waarom?)
Mijn hoogtepunten zijn zonder twijfel de Grand Dutches met alle spelsoorten in één toernooi. Het omschakelen tussen de spelsoorten geeft niet alleen bij de spelers een kick maar zeker ook bij mij als arbiter. Daarbij was het bij de familie Prinsen in Haarlo er elke keer weer “Prinselijk genieten” in een sfeervolle entourage.
De organisatie biljartevenementen (BEN) gaat overigens dit prestigieuze toernooi komende jaar in Berlicum organiseren, daar kijk ik al naar uit. De EK’s in Brandenburg, de European Ladies Cup en de Grand Prix in Rosmalen, voornamelijk driebandenkampioenschappen, ieder met hun eigen charme, zijn voor mij elke keer weer hoogtepunten om naar uit te kijken.
Welke beslissing die u heeft genomen was het moeilijkst, of bent u het meest trots op? (Indien mogelijk, met korte uitleg van de situatie/beslissing)
Als beginnend Nationaal arbiter had ik eens een improviserende oplossing, die ik later nog regelmatig heb herhaald. Tijdens een driebandenpartij klosten de ballen alle kanten uit. Omdat niet te constateren was of er een carambolage was gemaakt, annonceerde ik resoluut “noteren..., etc”. De jeugdige speler ging zitten maar zijn trainer achter hem zei tegen hem, sta op en protesteer. De speler kreeg van mij de kans uit te leggen hoe de carambolage tot stand zou zijn gekomen. Dat lukte hem natuurlijk niet en dus ging hij toch maar zitten.
Een beslissing nemen in een moeilijke situatie wordt veel eenvoudiger als je goed staat opgesteld. Indien een arbiter dan resoluut en overtuigend annonceert, wordt dat over het algemeen beter gerespecteerd.
Het Ambacht van Goede Arbitrage deel 2: Ewald Holzhaus
Het Ambacht van Goede arbitrage deel 1: Paul Brekelmans
Tekst: Rolf Slotboom
Foto's ©Henry Thijssen, Ton Smilde (met Raymund Swertz), Dirk Acx, Harry van Nijlen (met Dick Jaspers), de BiljartBallen (nieuwsartikel)